- АТЫНÆГ
- Сæрдыгон хъæууонхæдзарадон бæрæгбон. Хонынц ма йæ Цыргъисæн æмæ Халмæвналæн дæр. Вæййы Кæхцгæнæнты фæстæ дыккаг хуыцаубоны. Баст у хосгæрдæнты райдайæны бонимæ. Нæ фосдарæг фыдæлтæ хосгæрдæнтæн уæлдай аргъ кодтой, ахсджиаг куысты афон сын уыд, æмæ-иу ын цалынмæ йæ бæрæгбон – Атынæг – сбæрæг кодтой, уæдмæ-иу йæ къухмæ цæвæг ничи райста. «Уыгæрдæнтæ-иу æйтт, зæгъгæ, кæрдинаг куы уыдаиккой, уæддæр уыцы бæрæгбоны размæ иу ирон дæр йæ къухмæ цæвæг нæ райстаид, – фыста ахуыргонд Уарзиаты Вилен йæ чиныг «Ирон бæрæгбæттæ незамантæй абонмæ»-йы. – Уырныдта сæ: хос кæрдыны фæтк хæлд куы æрцæуа, уæд сæ уæларвон тыхты азар баййафдзæн – къæвда æрцæудзæн, науæд бæстæ басудздзæн. Æмæ фыдбылыз дæу аххосæй æрцæуа, уый кæй бафæндыдаид».Атынæджы бæрæгбонмæ цæттæ кодтой рагацау, сыхтыл-иу къусбар æрзылдысты, æхца æмбырд кодтой нывондагæн. Фыхтой бæгæны. Куывдмæ алы хæдзар дæр хаста æртæ хæбизджыны. Хистæр-иу йæ фыццаг сидтытæй хъæубæсты бафæдзæхста Стыр Хуыцауыл, Уастырджийыл, стæй иу ссардта Атынæджы ном, къусбар цы хæдзæрттæ скодтой, уыдонæн сæ цыргъаг æнæкъуылымпытæй куыд бакæна хосæфтауц кæныны куыстытæ, зæгъгæ.Атынæджы бæрæгбоны куывтой Елиа æмæ Уацилламæ дæр. Фаг-иу фæбадтысты цæлы фынгтыл. Фæссихор-иу адæмæн хистæрæй кæстæрмæ бацайдагъ ерысæй кафт, дугътæ æмæ алыхуызон хъæзтытæ суанг æнафонтæм. Къуырисæр сын уыд фæлладуадзæн бон. Дыццæджы-иу куыстхъом нæлгоймæгтæ иууылдæр æрлæууыдысты хосгæрсты сæр. Рагацау-иу куывды сбæрæг кодтой, фыццаг уис æркæрдыны бар кæмæ æрхаудзæн, уыцы хуыздæр æмæ амондджындæр къух кæмæн ис, хосдзауы æмæ-иу уымæн уыцы бон фыццаг уис æрхæссын кодтой. Стæй-иу райхъуыст иннæты цæвджыты æхситт дæр зарæг æмæ опп-оппимæ.
Словарь по этнографии и мифологии осетин. 2014.